3- Dünyada Yerel Gündem 21

Yerel Gündem 21, 1992 yılından bu yana, yaklaşık 135 ülkedeki binlerce kentte uygulanmaktadır. Yerel Gündem 21 adı arka planda tutularak, aynı sürece yönelik benzer adlar altında (“Sürdürülebilir Kentler Programı”, “Sağlıklı Kentler Programı”, vb.) yürütülen çalışmalar dikkate alındığında, bu süreçteki kent sayısı daha da artmaktadır.


Gündem 21’in dünya ölçeğindeki cordinator kuruluşu olan UNDP – Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 85 ülkede, Yerel Gündem 21 süreçlerini desteklemektedir. Rio Zirvesi’nden bu yana dünya ölçeğinde Yerel Gündem 21 uygulamalarının sonuçları, en iyi ifadesini, Johannesburg Zirvesi öncesinde Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Kofi Annan tarafından hazırlanan “Gündem 21’in Uygulanması” başlıklı raporda yer alan “Yerel Gündem 21 girişimleri, yerel düzeyde katılımın en başarılı şemsiyesi olmuştur”, değerlendirmesinde bulmaktadır. Zirve’ye sunulan BM “Yerel Yönetimler Diyalog Raporu” da yerel yönetimlerin, Yerel Gündem 21 sayesinde, Gündem 21’deki kapsamlı eylem alanlarına dünya ölçeğindeki en etkili yanıtı verebilmiş olduklarını vurgulamaktadır.


Buna bağlı olarak, Johannesburg Zirvesi’nde benimsenen Uygulama Planı’nın 167. paragrafı, Gündem 21’in ve Zirve’nin çıktılarının etkin olarak uygulanabilmesi amacıyla, “Yerel Gündem 21 programları ile bağlantılı girişimler ve ortaklıklar için devam eden desteğin güçlendirilmesi”ni hükme bağlamaktadır.


Yerel Gündem 21’in dünya ölçeğinde, çok farklı özelliklere ve gelişme düzeylerine sahip ülkelerde kök salmasında, “sürdürülebilir kalkınma” kavramının sosyal hakkaniyet üzerindeki vurgusunun da önemli bir rol oynadığı görülmektedir. BM zirvelerinde, küreselleşmenin sunduğu fırsatlar ve yararların yanı sıra,“mali krizler, güvensizlik, yoksulluk, dışlanma ve gerek toplumlar içi, gerek toplumlar arası eşitsizliklerin artması gibi ciddi sorunlar doğurduğu” vurgulanmakla birlikte, bu konuda uluslararası topluluğun ve özellikle gelişmiş ülkelerin gerekli adımları atmaktan kaçınması karşısında, dünya ölçeğinde giderek artan tepki ve arayışlar, kendilerini alternatif bir küresel forumda ifade etmeye başlamıştır.


“Başka bir Dünya Mümkün” sloganı altında, “dayanışmacı ve demokratik küresel düzen” isteyenleri buluşturan Dünya Sosyal Forumu ile vücut bulan bu hareketin, kendisine merkez olarak Brezilya’nın Porto Alegre kentini seçmiş olması, rastlantı olmaktan uzaktır. Başkenti olduğu Rio Grande do Sul eyaletini de dünyanın gündemine taşıyan bu kent, 1980’li yıllarda başlattığı katılımcı süreçlerle, Rio Zirvesi’nde Yerel Gündem 21’in biçimlenmesinde etkili olmakla kalmayarak, küresel bir başarı örneği niteliğindeki “katılımcı bütçe” uygulamasıyla, özellikle gelişmekte olan ülkelerdeki Yerel Gündem 21 uygulamalarına esin kaynağı olmayı sürdürmektedir. Gelişmiş ülkelerdeki Yerel Gündem 21 uygulamalarında ise Avrupa’nın başı çektiği görülmektedir.


Rio sonrasında birbiri ardına YG-21 uygulamalarını başlatan Avrupa Birliği ülkelerinde yapılan kapsamlı bir değerlendirmede, 2000’li yılların başında Avrupa’da 4,000’in üzerinde belediyenin YG-21 sürecini etkin olarak yürüttüğü belirtilmektedir. Avrupa’da bu sürece öncülük eden İngiltere, Almanya, Hollanda ve İskandinav ülkelerindeki yerel yönetimlerin neredeyse tamamında YG-21 uygulanırken, uygulamalarını daha geç başlatan diğer ülkeler de bunlardan geri kalmamaktadır. 20 Mayıs 1994’de imzaya açılan Aalborg Şartı (“Sürdürülebilirliğe Doğru Avrupa Kentler ve Kasabalar Şartı”) ve benzeri girişimler, Avrupa’da YG-21’e verilen önemi ortaya koymaktadır. Avrupa Birliği’nin, aday ülkelerdeki Yerel Gündem 21 uygulamalarına da özel bir önem verdiği görülmektedir.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir